Dotychczas temat cen transferowych zdawał się dotyczyć tylko dużych podmiotów, które realizują transakcje z podmiotami powiązanymi. To skojarzenie jest jednak mylące. W tym roku po raz pierwszy należy sporządzić dokumentację cen transferowych dla tzw. pośrednich transakcji rajowych. Co to za transakcje? Potencjalnych kandydatów do spełnienia tej definicji może być naprawdę dużo.
Czym jest pośrednia transakcja rajowa?
Przede wszystkim może być to transakcja z każdym podmiotem bez względu na fakt występowania powiązań. Zasadniczo w ramach tych transakcji należy skupiać się na tych, które wiążą się z zapłatą należności lub poniesieniem wydatku przez podatnika, czyli tzw. transakcjach zakupowych. Główną cechą pośrednich transakcji rajowych jest bowiem to, że kontrahent otrzymujący należność nie jest jej rzeczywistym (ostatecznym) właścicielem (beneficjentem) - beneficjent ten jest innym podmiotem, który ma miejsce zamieszkania, siedzibę lub zarząd w raju podatkowym.
W związku z powyższym za pośrednią transakcję rajową należy uznać:
transakcję zakupową (np. zakup usług, towarów, zaciągnięcie pożyczki),
zawartą z podmiotem powiązanym lub niepowiązanym,
w której rzeczywistym beneficjentem należności wypłacanej kontrahentowi jest podmiot z raju podatkowego; może mieć to miejsce w następujących przykładowych sytuacjach:
wspólnik kontrahenta ma siedzibę w raju podatkowym lub
kontrahent przekazuje należność do podmiotu z raju podatkowego (funkcjonuje jako pośrednik).
Jak widać definicja ta jest dość szeroka i może objąć dużą liczbę transakcji podatnika. Ważnym elementem omawianych transakcji jest „pośrednia” styczność z rajem podatkowym. Obecnie w Polsce takim przymiotem określa się 26 terytoriów wymienionych w Rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 28 marca 2019 r. w sprawie określenia krajów i terytoriów stosujących szkodliwą konkurencję podatkową w zakresie podatku dochodowego od osób prawnych. Wśród często spotykanych rajów podatkowych znajdują się np. Hong Kong, Monako, Andora, Panama.
Kiedy powstaje obowiązek dokumentacyjny wobec pośrednich transakcji rajowych?
Dla pośrednich transakcji rajowych należy sporządzić dokumentację cen transferowych, jeżeli wartość tej transakcji w ujęciu rocznym przekracza próg 500 tys. PLN. Wartość tą ustala się np. za pomocą sumy kwot z wszystkich faktury otrzymanych od jednego kontrahenta, przy czym sumuje się wartości netto. Dodać należy, że przekroczenie progu bada się w kontekście transakcji jednorodnej. Oznacza to, że oddzielnie powinny być ustalane wartości transakcji przykładowo dla zakupu towarów od kontrahenta oraz dla zakupu usług, które nie są związane z tymi towarami.
Obowiązek dokumentacyjny powstaje za poprzedni rok podatkowy. Zasadniczo należy go wykonać do końca 9-go miesiąca po zakończeniu roku podatkowego (czyli do końca września, jeżeli rok podatkowy jest zgodny z kalendarzowym). Jednakże obecnie procedowane są zmiany prawne mające na celu wydłużenie tego terminu o 3 miesiące (do końca roku).
Szkodliwe domniemanie, które może tworzyć obowiązek w wielu transakcjach
Jak wskazano wyżej, obowiązek sporządzenia dokumentacji cen transferowych powstanie wobec każdej pośredniej transakcji rajowej, która przekracza wartość 500 tys. PLN. Skąd jednak podatnik ma wiedzieć, która z jego transakcji może być uznana za pośrednią transakcję rajową? Przecież kwalifikacja ta nie zależy od jego pozycji, ale od zachowania kontrahenta. Niestety przepisy wprowadzają szkodliwe dla podatników domniemanie powstania obowiązku, które powoduje konieczność weryfikacji kontrahentów.
Zgodnie z przepisami domniemuje się, że w ramach transakcji podatnika z kontrahentem rzeczywisty właściciel należności ma miejsce zamieszkania, siedzibę lub zarząd w raju podatkowym, jeżeli kontrahent ten dokonuje rozliczeń z podmiotem z raju podatkowego. Przyjmuje się, że rozliczenia te powinny być odpowiednio istotne i wynosić co najmniej 500 tys. PLN oraz powinny wynikać z transakcji zakupowych tego kontrahenta.
Co oznacza to domniemanie?
Przykładowo jeżeli podatnik kupuje usługi od swojego dostawcy za kwotę ponad 500 tys. PLN, natomiast dostawca ten nabywa towary od podmiotu z raju podatkowego za kwotę co najmniej 500 tys. PLN – domniemuje się, że taka transakcja jest pośrednią transakcję rajową, do której należy sporządzić dokumentację cen transferowych. Domniemanie to powoduje konieczność sprawdzania każdego kontrahenta, z którym podatnik ma rozliczenia przekraczające 500 tys. PLN netto rocznie. Przepisy posługują się bowiem zwrotem, że podatnicy powinni dochować należytej staranności w celu ustalenia okoliczności mających wpływ na powstanie obowiązku dokumentacyjnego.
Jak zweryfikować kontrahentów?
Skoro u podatnika mogą powstać obowiązki dokumentacyjne w transakcjach, które dotychczas w ogóle nie były rozpatrywane w tym kontekście, należy je wszystkie wychwycić i zweryfikować. Gdzie jest granica należytej staranności? Jak długo podatnik powinien weryfikować daną transakcję i danego kontrahenta, żeby móc stwierdzić, że nie ma do czynienia z pośrednią transakcją rajową? Na te pytania bardzo trudno jest odpowiedzieć. Jednak w pierwszej kolejności można opracować wzór oświadczenia, które podatnik roześle do swoich kontrahentów z prośbą o jego uzupełnienie i podpisanie. W większości przypadków powinno to pozwolić na wyeliminowanie obowiązku dokumentacyjnego wobec danej transakcji.
Jeżeli Twoja firma potrzebuje wsparcia w zakresie weryfikacji kontrahentów pod względem pośrednich transakcji rajowych, zachęcamy do kontaktu. Nasi eksperci opracują dla Ciebie wzór oświadczenia, poinstruują, jakie są dalej idące sposoby weryfikacji, a także mogą pomóc w weryfikacji konkretnego kontrahenta. Natomiast jeżeli jakaś transakcja zostanie objęta obowiązkiem dokumentacyjnym, pomożemy w przygotowaniu dokumentacji.
Dla osób szerzej zainteresowanych tematem udostępniamy bezpłatny ebook, który zawiera również praktyczne przykłady pozwalające na zrozumienie tej tematyki
