1 stycznia 2023 r. weszła w życie Ustawa z dnia 1 grudnia 2022 r. o zmianie ustawy o prawach konsumenta oraz niektórych innych ustaw. Przyczyną przyjęcia nowych regulacji była konieczność dostosowania polskich przepisów do unijnej dyrektywy „Omnibus”, czyli Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/2161 z dnia 27 listopada 2019 r. zmieniająca dyrektywę Rady 93/13/EWG i dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 98/6/WE, 2005/29/WE oraz 2011/83/UE w odniesieniu do lepszego egzekwowania i unowocześnienia unijnych przepisów dotyczących ochrony konsumenta. Wprowadzone zmiany mają na celuwzmocnienie ochrony przysługującej konsumentom oraz przeciwdziałanie nieuczciwym praktykom stosowanym przez niektórych przedsiębiorców.
Nowe przepisy dotyczą głównie takich kwestii jak sprzedaż na odległość (np. przez sklep internetowy) lub poza lokalem przedsiębiorstwa (np. na pokazach). Przedsiębiorcy prowadzący tego rodzaju działalność powinni zwrócić szczególną uwagę na dostosowanie regulaminów swoich sklepów internetowych oraz procedur do nowych przepisów - uwzględniając m.in. informacje o plasowaniu produktów, zautomatyzowanym dostosowaniu ceny, czy obowiązkowym podawaniu numeru telefonu, pod którym konsument może szybko kontaktować się z przedsiębiorcą. Obowiązek informacyjny wobec konsumentów może objąć również inne środki komunikacji online (np. messenger, whatsapp), jeżeli taki środek gwarantuje zachowanie pisemnej korespondencji pomiędzy konsumentem a przedsiębiorcą (w tym daty i godziny takiej korespondencji), spełnia wymogi trwałego nośnika oraz umożliwia szybkie i efektywne kontaktowanie się konsumenta z przedsiębiorcą. Ponadto, zgodnie z nowymi przepisami za nieuczciwą praktykę rynkową wprowadzającą w błąd uznano:
twierdzenie przez przedsiębiorcę, który umożliwia dostęp do opinii konsumentów o produktach, że te opinie zostały zamieszczone przez konsumentów, którzy używali danego produktu lub go nabyli, mimo że przedsiębiorca nie podjął działań, których celem było zweryfikowanie, czy opinie te rzeczywiście pochodzą od tych konsumentów,
zamieszczanie lub zlecanie zamieszczania innej osobie nieprawdziwych opinii lub rekomendacji konsumentów albo zniekształcanie opinii lub rekomendacji konsumentów w celu promowania produktów.
Warto zaznaczyć, że nowa regulacja nie wprowadza obowiązku weryfikowania prawdziwości zamieszczanych opinii. Konsumenci powinni zostać jednak poinformowani o tym fakcie. W związku z tym, za nieuczciwą praktykę będzie uznana sytuacja, w której przedsiębiorcy zapewniają, że dostępne opinie pochodzą od konsumentów, którzy używali danego produktu lub go nabyli, jednak w żaden sposób nie zweryfikowali prawdziwości tych opinii.
Większość nowych przepisów dotyczy sprzedaży na odległość. Jednak największa rewolucja wprowadzona przez dyrektywę „Omnibus”, czyli nowy obowiązek informowania o obniżeniu ceny, dotyczy wszystkich przedsiębiorców. Zgodnie ze zmienionym brzmieniem art. 4 ust. 2 Ustawy z dnia 9 maja 2014 r. o informowaniu o cenach towarów i usług:
„W każdym przypadku informowania o obniżeniu ceny towaru lub usługi obok informacji o obniżonej cenie uwidacznia się również informację o najniższej cenie tego towaru lub tej usługi, która obowiązywała w okresie 30 dni przed wprowadzeniem obniżki”
Oznacza to, że od 1 stycznia 2023 r. w każdym przypadku zakomunikowania informacji o obniżeniu ceny towaru (nowy obowiązek nie dotyczy uwidaczniania informacji o podwyżkach cen) sprzedawca ma obowiązek wskazania najniższej ceny tego towaru lub usługi w okresie 30 dni przed dniem wprowadzenia obniżki.
Przykład
W dniach 16-31.12.2022 r. wprowadzamy świąteczną promocję na lampki choinkowe sprzedawane w naszym sklepie i obniżamy ich cenę z 3500 zł na 3000 zł. Wyprzedaż zakończyła się w dniu 31.12.2022 r. i cena lampek powróciła ponownie do poziomu 3500 złotych. W dniu 5.01.2023 r. w ramach noworocznej akcji promocyjnej, chcemy obniżyć cenę naszych lampek z 3500 zł do 3200 zł. Zgodnie z nowymi przepisami obok informacji o obniżce ceny do 3200 zł, będziemy musieli wskazać także informację o najniższej cenie tego produktu w ciągu ostatnich 30 dni przed wprowadzeniem obniżki, czyli w naszym przypadku będzie to 3000 zł. Taka konstrukcja przepisów może doprowadzić do sytuacji, w której przy produkcie będą wskazane trzy różne ceny: cena przed obniżką, cena po obniżce oraz najniższa cena produktu z ostatnich 30 dni przed wprowadzeniem obniżki.
Z kolei w przypadku, gdy dany towar lub usługa są oferowane do sprzedaży w okresie krótszym niż 30 dni, obok informacji o obniżonej cenie uwidacznia się najniższą cenę tego towaru lub tej usługi, która obowiązywała w okresie od dnia rozpoczęcia oferowania tego towaru lub tej usługi do sprzedaży do dnia wprowadzenia obniżki.
Na przedsiębiorców, którzy nie wykonują obowiązków związanych informowaniem o cenie towarów, Inspekcja Handlowa może nałożyć karę do 20 000 zł, a jeśli w ciągu 12 miesięcy od pierwszego naruszenia, będą miały miejsce co najmniej trzy kolejne – kara będzie mogła sięgnąć nawet 40 000 zł.
Dokładny sposób uwidaczniania informacji o obniżonej cenie oraz wykaz towarów, w przypadku których nie jest wymagane uwidocznienie ceny jednostkowej towarów lub usług reguluje Rozporządzenie Ministra Rozwoju i Technologii z dnia 19 grudnia 2022 r. w sprawie uwidaczniania cen towarów i usług. Przepisy rozporządzenia stanowią m.in., że cenę, cenę jednostkową lub informację o obniżonej cenie uwidacznia się na danym towarze, bezpośrednio przy towarze lub w bliskości towaru, którego dotyczy cena, w miejscu ogólnodostępnym i dobrze widocznym dla konsumentów. Obowiązek ten może być realizowany np. poprzez informację na wywieszce, w cenniku czy w postaci nadruku na towarze.
Jak widać, nowe przepisy znacząco poszerzają ochronę interesów konsumentów. Jednak drugą stroną tego medalu są nowe obowiązki, którymi zostali obciążeni przedsiębiorcy. Mając doświadczenie w tego rodzaju sytuacjach, zdajemy sobie sprawę jakich trudności może przysporzyć wdrożenie nowych procedur w wielu firmach. W przypadku jakichkolwiek pytań lub wątpliwości nasi eksperci pozostają do Państwa dyspozycji.