Jednym z warunków uzyskania zwolnienia od akcyzy dla wyrobów węglowych jest złożenie przez finalnego nabywcę węglowego (FNW) oświadczenia, że odebrane przez niego wyroby węglowe zostaną zużyte do celów uprawniających do zwolnienia. Dotychczas złożenie tego oświadczenia było możliwe w formie pisemnej albo w okresowej lub ramowej umowie z odbiorcą węgla.
Jednakże w związku z wejściem w życie ustawy z dnia 15 września 2022 r. o szczególnych rozwiązaniach w zakresie niektórych źródeł ciepła w związku z sytuacją na rynku paliw doszło do zmiany przepisów dotyczących oświadczeń FNW potrzebnych do zwolnienia z podatku akcyzowego. Zgodnie z nowymi przepisami od 20 września 2022 r. przy sprzedaży wyrobów węglowych na terytorium kraju:
realizowanej przez tzw. małego PPW (PPW, który w poprzednim roku kalendarzowym sprzedał do 30 mln kg wyrobów węglowych) lub
realizowanej w postaci wydania deputatu węglowego
- oświadczenie na cele zwolnienia od akcyzy może zostać złożone w postaci elektronicznej, a do swojej ważności będzie wymagało opatrzenia go kwalifikowanym podpisem elektronicznym, podpisem osobistym albo podpisem zaufanym.
Dodać można, że elektroniczna forma oświadczeń stanowi duże ułatwienie przy sprzedaży węgla na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej. Dotychczas tacy odbiorcy musieli być identyfikowani za pomocą dokumentu tożsamości, natomiast na samym ich oświadczeniu musiały znaleźć się takie dane, jak imię i nazwisko, adres zamieszkania oraz numer PESEL, a jeżeli nie został nadany - nazwę i numer dokumentu stwierdzającego tożsamość. Dzięki możliwości opatrzenia oświadczenia jednym z dopuszczonych podpisów elektronicznych odpada potrzeba wskazywania tych danych na oświadczeniu, gdyż są one powiązane ze złożonym podpisem.
W konsekwencji wprowadzone rozwiązanie należy ocenić pozytywnie - wpisuje się ono w generalną tendencję do elektronizacji obrotu gospodarczego oraz obowiązków podatników, a także ma na celu ułatwienie odbioru oświadczeń od FNW.
Chcielibyśmy jednak podkreślić jeden problem, wynikający z nowych przepisów. Ustawodawca wprowadzając możliwość odbierania elektronicznych oświadczeń przez małe PPW oraz w przypadku deputatów węglowych pominął podmioty, którym przysługuje status dużych PPW (czyli te, które w poprzednim roku kalendarzowym sprzedały powyżej 30 mln kg wyrobów węglowych). Problem ten nie jest tak istotny, gdyż obowiązujące przepisy nadal przewidują, iż odbiór przez finalnego nabywcę węglowego faktury dokumentującej sprzedaż stanowi realizację warunku złożenia oświadczenia FNW. Należy jednak wskazać, że nie ma żadnego uzasadnienia dla pozbawienia dużych PPW możliwości obioru oświadczeń od FNW w formie elektronicznej.
Być może przy nadchodzącej nowelizacji przepisów akcyzowych ustawodawca zdecyduje się na objęcie elektronizacją oświadczeń również dużych PPW. Jednak, póki to nie nastąpi, FNW mogą składać elektroniczne oświadczenia na cele zwolnienia z podatku akcyzowego tylko w sytuacjach ściśle przewidzianych w ustawie – czyli do małych PPW i przy odbiorze deputatu.