Agresja Federacji Rosyjskiej na Ukrainę doprowadziła do kryzysu energetycznego, a ceny energii i jej nośników osiągnęły diametralnie wysoki poziom. Przedsiębiorcy robią co mogą, by dostosować się do gwałtownych zmian otoczenia, jednak bez dodatkowej pomocy może być to walka skazana na porażkę.
Program wsparcia dla przedsiębiorców
Przetrwanie tego trudnego okresu mają umożliwić różnorodne formy wsparcia, które Państwo oferuje firmom. Z tego względu w ostatnim czasie przyjęto szereg aktów prawnych regulujących pomoc zarówno dla osób fizycznych, np. w zakresie dodatków do ogrzewania oraz maksymalnej ceny energii elektrycznej, jak i dla przedsiębiorców.
Mając na uwadze fakt, iż ceny energii elektrycznej i gazu ziemnego uległy drastycznemu wzrostowi względem roku poprzedniego, Sejm uchwalił Ustawę z dnia 29 września 2022 r. o zasadach realizacji programów wsparcia przedsiębiorców w związku z sytuacją na rynku energii w latach 2022–2024. Na tej podstawie Rada Ministrów może, w drodze uchwały, przyjąć rządowy program udzielania wsparcia przedsiębiorcom. Zgodnie z ogólną przesłanką pomoc może być udzielana określonym grupom przedsiębiorców, którzy ponoszą dodatkowe koszty wynikające ze wzrostu cen energii elektrycznej i gazu ziemnego w latach 2022-2024. Należy zaznaczyć, że ustawa nie precyzuje szczegółowych warunków na jakich pomoc będzie przyznawana – te mają być ustanowione w uchwale Rady Ministrów.
Tymczasowe ramy kryzysowe
Co bardzo ważne, przyjęty przez Radę Ministrów program wsparcia będzie musiał być dostosowany do unijnych standardów w zakresie udzielania pomocy publicznej przedsiębiorcom z tytułu wzrostu cen energii i gazu. Takie rozwiązanie ma na celu zapewnienie konkurencyjności na wewnętrznym rynku UE. Z tego względu rządowy program pomocy na rok 2022 został zaprojektowany na podstawie komunikatu Komisji Europejskiej pn. „Tymczasowe kryzysowe ramy środków pomocy państwa w celu wsparcia gospodarki po agresji Rosji wobec Ukrainy”. Na podstawie kryteriów zawartych w tym dokumencie Komisja będzie dokonywała oceny zgodności z rynkiem wewnętrznym, pomocy przyznanej przedsiębiorstwom na pokrycie strat związanych z cenami energii.
Rządowy program pomocy przedsiębiorstwom energochłonnym
Niedawno na stronie Ministerstwa Rozwoju i Technologii została opublikowana koncepcja rządowego programu wsparcia dla firm, które w tym roku (wyłączając styczeń 2022 r.) poniosły wyższe koszty zakupu energii lub gazu. Zgodnie z tym dokumentem najważniejsze warunki, jakie musi spełnić przedsiębiorstwo ubiegające się o pomoc to:
poniesienie kosztów zakupu energii elektrycznej lub gazu ziemnego:
w roku 2021, stanowiące nie mniej niż 3% jego wartości produkcji lub
w okresie od 1 stycznia do 30 czerwca 2022 stanowiące nie mniej niż 6% jego wartości produkcji;
50 % przychodu w Okresie referencyjnym (od 1 stycznia 2021 r. do 31 grudnia 2021 r.) i Okresie kwalifikowanym (od 1 lutego 2022 r, do 31 grudnia 2022 r.) z działalności (ujętej wg PKD) uznanej za energochłonną i wymienionej w Załączniku do programu lub sprzedaży produktów o kodach PRODCOM wymienionych w tym Załączniku,
wzrost cen energii lub gazu minimalnie o 50% w stosunku do poprzedniego roku (warunek wynika z konstrukcji wzoru na obliczenie kwoty wsparcia).
Przykładowymi branżami, do których skierowany jest program, są:
Wydobywanie węgla kamiennego,
Wytwarzanie i przetwarzanie koksu,
Górnictwo ropy naftowej,
Produkcja cukru,
Produkcja wyrobów ogniotrwałych, cementu, ceramiki,
Produkcja szkła,
Produkcja papieru,
Odlewnictwo żeliwa.
Kwota wsparcia
Pomoc ma stanowić rekompensatę części kosztów kwalifikowanych w okresie od 1 lutego do 31 grudnia 2022 r., poniesionych na zakup energii elektrycznej i gazu ziemnego, które zostaną obliczone zgodnie z poniższym wzorem:
Koszty kwalifikowane = (p(t) - p(ref) * 1,5) * q(t)
t - oznacza dany miesiąc albo okres kilku miesięcy w Okresie kwalifikowanym (jeśli dotyczy);
p(t) - oznacza średnią cenę brutto za jednostkę zużytą przez beneficjenta w okresie t (w PLN/MWh);
p(ref) - oznacza średnią cenę brutto za jednostkę zużytą przez beneficjenta w Okresie referencyjnym (w PLN/MWh);
q(t) - oznacza ilość nabytą od dostawców zewnętrznych i zużytą przez Wnioskodawcę w okresie t.
Obowiązują limity pomocy publicznej na jeden podmiot (beneficjenta):
limit podstawowy 50% Kosztów Kwalifikowanych
limit zwiększony 80% Kosztów Kwalifikowanych – jeżeli podmiot wykaże obniżenie wskaźnika EBITDA (zysk operacyjny przed amortyzacją, odsetkami i opodatkowaniem) o co najmniej 40% w roku 2022 w porównaniu do 2021 r. lub wykaże ujemny wskaźnik EBITDA w roku 2022. W tym zakresie w programie przewidziane są dodatkowe warunki odnośnie wpływu udzielenia pomocy na wzrost EBITDA.
Poza tym zwiększony 80-procentowy limit pomocy może być stosowany do kosztów kwalifikowanych poniesionych w okresie 07.22 – 12.2022, wtedy spełnienie warunków dotyczących spadków/ujemnej EBITDA należy wykazać w okresie 07.2022. – 12.2022. Podsumowując, przedsiębiorca może zrekompensować sobie połowę (50%) lub nawet 80% kwoty o którą wzrosły koszty nabycia energii i gazu. Aby uzyskać wsparcie należy złożyć wniosek. Program jeszcze nie wystartował, ale wskazujemy, że po otwarciu naborów wniosków, przedsiębiorcy będą mieli jedynie 7 dni na ich przesłanie. Warto zatem wcześniej ocenić możliwość skorzystania z programu.
Prekonsultacje koncepcji programu i aktualizacja
Dokument zawierający opis koncepcji programu rządowego został zamieszczony na stronie Ministerstwa Rozwoju i Technologii – https://www.gov.pl/web/rozwoj-technologia/prekonsultacje-rzadowego-programu-pomocy-przedsiebiorcom-energochlonnym.
Mając na uwadze znaczenie projektowanego programu, wzięliśmy udział w prekonsultacjach rządowego programu pomocy i zgłosiliśmy uwagi do zaproponowanych rozwiązań. Zwróciliśmy się z prośbą i propozycjami doprecyzowania niektórych pojęć, czy zakresu spełnienia danych warunków uzyskania wsparcia. Pozwoliłoby to na osiągnięcie przez przedsiębiorców większej gwarancji, że uzyskana pomoc nie będzie podlegała zwrotowi z uwagi na błędy w rozumieniu założeń programu.
Warto również wskazać, Ministerstwo Rozwoju i Technologii dokonało drobnej aktualizacji koncepcji programu i dodało do treści dokumentu założenie dotyczące MŚP. Zgodnie z nim mikro, małe i średnie przedsiębiorstwa objęte Ustawą z dnia 27 października 2022 r. o środkach nadzwyczajnych mających na celu ograniczenie wysokości cen energii elektrycznej oraz wsparciu niektórych odbiorców w 2023 roku, uprawnione do zakupu energii elektrycznej po ustalonej cenie maksymalnej, będą mogły wnioskować o wsparcie jedynie z tytułu kosztów zakupu gazu ziemnego.
Nie jest jeszcze znana dokłada data przyjęcia przez Radę Ministrów programu wsparcia dla przedsiębiorstw energochłonnych. Będziemy na bieżąco informować o postępach prac w tym zakresie.
Jeżeli dla Państwa firmy projektowany program stanowi szansę na rekompensatę części kosztów, zachęcamy do kontaktu. Nasi eksperci ocenią uprawnienie do ubiegania się o wsparcie, obliczą jego kwotę i wesprą w procesie wnioskowania, gdy program wystartuje.