W oczekiwaniu na nowelizację Kodeksu Pracy, już teraz warto zapoznać się z proponowanym brzmieniem przepisów. Nowe regulacje mają koncentrować się na uporządkowaniu zasad świadczenia pracy zdalnej, która dla wielu staje się alternatywą coraz atrakcyjniejszą w stosunku do tradycyjnego modelu pracy. Biorąc pod uwagę nadchodzące zmiany, należy rozważyć wpływ, jaki będą miały na dominujący dotychczas system czasu pracy oraz przyjrzeć się problemom, które mogą wyniknąć ze świadczenia pracy formie zdalnej.
Nowy rozdział w Kodeksie Pracy – praca zdalna
W związku z rosnącym znaczeniem pracy zdalnej, włączenie przepisów regulujących tę formę zatrudnienia do Kodeksu pracy pozostawało jedynie kwestią czasu. Do tej pory duże wątpliwości zarówno pracodawców, jak i pracowników budziło mało precyzyjne ujęcie tej materii, które nie odpowiadało obecnym problemom i wyzwaniom. Oczekiwana nowelizacja przepisów prawa pracy ma zmienić ten stan rzeczy.
Zgodnie z proponowanym brzmieniem art. 6718 Kodeksu Pracy wybór miejsca, w którym będzie świadczona praca zdalna zostanie oddany w ręce pracownika i będzie podlegał jedynie wcześniejszej konsultacji z pracodawcą. Strony będą mogły uzgodnić kwestię pracy zdalnej przy zawieraniu umowy o pracę lub podjąć tę decyzję już w toku zatrudnienia.
Ponadto szczegółowe zasady na jakich świadczona będzie praca zdalna powinny zostać określone w porozumieniu zawartym pomiędzy pracodawcą i zakładową organizacją związkową (jeśli takowa działa w zakładzie pracy) lub w regulaminie, który pracodawca wyda po przeprowadzeniu konsultacji z przedstawicielami pracowników. W wypadku, gdy nie dojdzie do zawarcia porozumienia lub wydania regulaminu, wykonywanie pracy zdalnej może odbywać się w oparciu o zasady określone w poleceniu wykonywania pracy zdalnej albo w porozumieniu zawartym z pracownikiem. Pracodawcy będą zatem dysponowali dużą swobodą w formułowaniu warunków świadczenia pracy zdalnej, a co za tym idzie będą mieli możliwość wprowadzenia reguł dostosowanych do potrzeb pracowników oraz charakteru przedsiębiorstwa.
Problemy praktyki, czyli jak rozliczać pracowników zdalnych?
Mimo że, dokładna data nowelizacji Kodeksu pracy nie jest jeszcze znana, to czas pandemii pokazał, że specyfika pracy zdalnej odbiega od przyjętego dotychczas modelu pracy. Jednym z podstawowych problemów, który powstał w związku ze świadczeniem pracy w formie zdalnej stało się rozliczanie pracowników z czasu pracy. W dominującym dotychczas modelu ośmiogodzinnej pracy, świadczonej w miejscu wskazanym przez pracodawcę, kontrola czasu, który pracownik przeznaczał na wykonywanie swoich obowiązków, była stosunkowo prosta. Jednak z istoty pracy zdalnej wynika, iż jest ona świadczona poza zakładem pracy, a co za tym idzie pracodawca nie sprawuje bezpośredniego nadzoru nad osobą zatrudnioną. W związku z tym część pracodawców zdecydowała się na rozliczanie pracowników zdalnych z efektów ich pracy, a nie czasu, który został poświęcony na jej wykonanie. W takiej sytuacji problematyczne stało się wypełnianie obowiązku prowadzenia ewidencji czasu pracy, której celem jest ustalenie prawidłowego wynagrodzenia pracownika oraz innych świadczeń związanych z pracą.
Zadaniowy system czasu pracy
Wyjściem z tej sytuacji może okazać się wybór zadaniowego systemu czasu pracy, w którym nie ewidencjonuje się godzin pracy. System czasu pracy to zasady określające, jak rozkłada się czas pracy w dniu, tygodniu, a także w obejmującym je okresie rozliczeniowym. Zadaniowy system czasu pracy jako odstępstwo od ogólnych zasad, może być stosowany w przypadkach uzasadnionych rodzajem pracy lub jej organizacją albo miejscem wykonywania pracy. Jego istota sprowadza się do wskazania pracownikowi zadań, które powinien wykonać w ustalonym wymiarze czasu pracy. Pracownik ma zatem pełną swobodę w ustaleniu godzin pracy, ponieważ ostatecznej ocenie podlegać będzie tylko jej efekt. Pracodawca musi jednak pamiętać, że zlecone pracownikowi zadania powinny być możliwe do zrealizowania w czasie pracy wyznaczonym przepisami Kodeksu Pracy.
Ze względu na organizację i miejsce wykonywania pracy zdalnej, przepisy regulujące powyższy system czasu pracy będą mogły znaleźć do niej zastosowanie. Sens zadaniowego sytemu czasu pracy, a więc delegowanie pracownikom konkretnych zdań do wykonania, jest zbieżny z warunkami na jakich świadczona jest praca zdalna. Ponadto w obu przypadkach pracownik może dosyć swobodnie decydować o godzinach w jakich pracuje, ponieważ ostatecznej ocenie podlega efekt jego pracy. Zwolnienie z obowiązku ewidencjonowania godzin pracy jest dodatkowym atutem, który przemawia za przyjęciem tego rozwiązania. Można się zatem spodziewać, że coraz więcej pracodawców będzie decydowało się na wybór tego modelu pracy.
Podsumowanie
Wszystko wskazuje na to, że praca zdalna w przyszłości będzie odgrywała jeszcze większą rolę niż dotychczas. Przepisy regulujące pracę zdalną w ciągu najbliższych miesięcy zostaną włączone do Kodeksu Pracy, co jedynie potwierdza, jak istotny charakter ma opisywana instytucja.
W związku ze specyfiką pracy zdalnej, należy przypuszczać, że pracodawcy coraz chętniej będą decydować się na zastosowanie zadaniowego systemu czasu pracy. Wybór tego sytemu może znacząco ułatwić rozliczanie pracowników z wykonywanej pracy, ponieważ ocenie podlega przede wszystkim osiągnięty rezultat. Dodatkową korzyścią związaną z zastosowaniem zadaniowego systemu czasu pracy, jest brak obowiązku prowadzenia ewidencji godzin pracy. Należy jednak pamiętać, że ustalone kodeksowo normy czasu pracy nadal obowiązują pracownika, który wykonuje pracę w tym modelu.