Trwają prace parlamentarne nad projektami ustaw, które najprawdopodobniej przez końcem roku wprowadzą wiele zmian w prawie pracy. Oprócz implementacji unijnych dyrektyw w sprawie przejrzystych i przewidywalnych warunków pracy oraz tzw. dyrektywy work-life balance ustawodawca chce wprowadzić również nowe przepisy z zakresu pracy zdalnej i stosowania kontroli trzeźwości przez pracodawcę.
Poniżej krótko charakteryzujemy najważniejsze z nadchodzących zmian.
Praca zdalna
Wraz z wejściem w życie nowych przepisów po stronie pracodawców powstanie obowiązek szczegółowego określenia zasad pracy zdalnej, czy to w porozumieniu zawartym pomiędzy pracodawcą i zakładową organizacją związkową czy w regulaminie, który pracodawca opracuje po przeprowadzeniu konsultacji z przedstawicielami pracowników.
Tworząc model pracy zdalnej pracodawca będzie mógł ustalić zasady, takie jak np. konieczność włączania kamer podczas spotkań.
Co istotne, weryfikacja czasu pracy i system kontrolowania obecności pracownika powinny funkcjonować na analogicznych zasadach, jak w przypadku tradycyjnego trybu pracy. Pracodawca musi też pamiętać o przysługującym jego pracownikom prawie do odłączenia cyfrowego. Mimo pracy z domu, nie są oni zobowiązani do pozostawania pod mailem czy telefonem poza ustalonymi godzinami pracy.
W ramach jednej organizacji możliwe będzie stosowanie różnych modeli pracy zdalnej, przy czym pracodawca powinien przedstawić uzasadnione przesłanki odmiennego uregulowania tej kwestii w zależności od zespołu, działu, czy konkretnej osoby.
Z pracą zdalną będzie się także wiązać konieczność ustalenia ryczałtu lub ekwiwalentu za koszty ponoszone przez pracownika w związku z takim trybem wykonywania powierzonych mu zadań. Co istotne:
Wypłata ekwiwalentu lub ryczałtu za korzystanie przy wykonywaniu pracy z narzędzi, czy sprzętu stanowiącego własność pracownika nie będzie stanowiła przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych,
Ustalenie ich wartości powinno nastąpić w oparciu o charakterystykę danego zakładu, czy stanowiska oraz ceny rynkowe i normy zużycia. Stosowane uogólnienia należy opierać na kosztach właściwych dla charakteru pracy wykonywanej przez pracownika.
Kontrola trzeźwości
Obecnie obowiązujące przepisy rodzą wiele wątpliwości, tym samym nie stwarzając pracodawcy realnej możliwości przeprowadzenia samodzielnej kontroli trzeźwości, ze względu na regulacje dotyczące ochrony danych osobowych. Chcąc zniwelować niepewność co do prawa, ustawodawca zdecydował się na uregulowanie w nowelizacji Kodeksu pracy kwestii możliwości przeprowadzania losowych i prewencyjnych kontroli przez pracodawcę.
Po wejściu w życie nowych przepisów każdy pracodawca będzie mógł samodzielnie dokonać kontroli trzeźwości, o ile wcześniej zawrze odpowiednie postanowienia w zakładowym zbiorowym układzie pracy, regulaminie pracy lub obwieszczeniu.
Pracodawca będzie jednak zobowiązany poinformować pracowników o chęci przeprowadzenie kontroli na co najmniej 2 tygodnie wcześniej. Nie chodzi tutaj o podanie konkretnej daty, a jedynie zaznaczenie, iż pracownicy mogą się jej spodziewać.
Zwolnienia opiekuńcze
Wprowadzone zostaną dwa rodzaje zwolnień opiekuńczych – urlop opiekuńczy oraz czas wolny z powodu działania siły wyższej.
Urlop opiekuńczy będzie przysługiwał każdemu pracownikowi:
do 5 dni w roku kalendarzowym,
w celu zapewnienia opieki lub wsparcia krewnemu lub osobie zamieszkującej z pracownikiem w tym samym gospodarstwie domowym,
jeśli opieka jest niezbędna z poważnych względów medycznych.
Aby uzyskać ten urlop pracownik będzie musiał złożyć wniosek wraz z uzasadnieniem najpóźniej dzień wcześniej.
Czas wolny z powodu działania siły wyższej będzie przysługiwał każdemu pracownikowi:
w wymiarze 2 dni lub 16 godzin w roku kalendarzowym,
jeśli dotyczy spraw rodzinnych, które są wynikiem wypadku albo choroby i wymagają natychmiastowej obecności pracownika.
Czas ten będzie przyznawany na żądanie, najpóźniej w dniu, w którym pracownik będzie chciał z niego skorzystać.
Elastyczność warunków zatrudnienia
Regulacja ta obejmie przede rodziców i opiekunów, których uprawnienia rodzicielskie, takie jak niższy wymiar czasu pracy, system przerywanego czasu pracy, skróconego tygodnia pracy, pracy weekendowej, indywidualny, czy ruchomy rozkład czasu pracy zostaną przedłużone do czasu ukończenia przez dzieci 8 roku życia.
Wnioski składane pracodawcy we wskazanym wyżej zakresie będą co do zasady wiążące. Aby odmówić przyznania uprawnienia będzie on musiał wykazać istotny i obiektywny powód odmowy.
Nasze rekomendacje:
Co prawda dokładny termin wejścia w życie procedowanych przepisów nie jest jeszcze znany, niemniej jednak mając na uwadze, iż ustawodawca przewidział krótki czas na ich wdrożenie i fakt, że z dużym prawdopodobieństwem regulacje te wejdą w życie jeszcze w tym roku, zachęcamy do rozpoczęcia przygotowań już teraz. Nasz zespół jest gotowy wesprzeć Państwa w procesie wprowadzania niezbędnych zmian, aby sprostać nowym obowiązkom.